Is een waterontharder eigenlijk wel nodig? Ons drinkwater is van goede kwaliteit. Het meeste drinkwater wordt in Nederland uit de bodem gehaald. In de bodem zitten allerlei kalklagen. Vooral de afzetting van schaaldieren in het verleden heeft ervoor gezorgd dat de bodem nog rijk is aan kalk. Water wat uit de bodem gehaald wordt bevat daarom ook kalk uit deze lagen.

Doordat op verschillende plaatsen drinkwater uit de bodem gehaald wordt, is ook de hardheid van het water, de hoeveelheid kalk in het water, verschillend. De hardheid van het water wordt uitgedrukt in Duitse graden en wordt weergegeven als dH, wat staat voor “deutsche Härte”. 1dH staat gelijk aan 17.8 milligram calciumcarbonaat (CaCO3, oftewel kalk) per liter water.

Watermaatschappijen halen kalk uit het water zodat het ‘zachter’ wordt, maar ze kunnen niet alles eruit halen door de techniek die gebruikt wordt. Als we het hebben over de hardheid van het water hebben we het over:

dHWater
0-4 dHzeer zacht water
4-8 dHzacht water
8-12 dHgemiddeld water
12-18 dHvrij hard water
18-30 dHhard water

Hoe hard het water bij jou is, kun je nakijken op de site van je waterbedrijf, of op waterhardheid.nl. Wanneer je het zelf wilt meten kun je dit doen met een teststripje.

Gevolgen hard water

Vooral in de badkamer is hard water snel zichtbaar. Tegels en voegen, douchewand en overig sanitair slaat wit uit, of krijgt een witte waas. Hierdoor zet zich snel vuil en nieuwe kalk af op tegels en sanitair. Daarnaast hebben douchekoppen te lijden onder al dat kalk. Om een goede, stevige straal te houden moet de douchekop regelmatig ontkalkt worden.

Vooral op plaatsen waar water verwarmd wordt zie je snel kalkaanslag vormen: op de verwarmingselementen
van warmwateraparatuur, vaatwasser, wasmachine, koffieapparaat, waterkoker en ga zo maar door. Je kunt het heel eenvoudig zien in je waterkoker. De kalk verzamelt zich op de randen en vormt zelfs kleine steentjes in je waterkoker: ketelsteen. En laten we het maar niet hebben over het niet streeploos opdrogen van (glazen) oppervlaktes.

Hoe meer kalkaanslag, hoe sneller de apparaten waar deze verwarmingselementen in zitten stuk gaan. Zelfs waterleidingen in je huis raken langzaam maar zeker hun optimale doorstroomcapaciteit kwijt.
"kalkaanslag"

"kalkaanslag"

kalkaanslag op het verwarmingselement van een wasmachine

Het vervelende is dat kalkaanslag zich lastig laat verwijderen. Je kunt natuurlijk met allerlei ‘hulpmiddeltjes’ aan de slag gaan, zoals je waterkoker uitkoken met azijn, maar het is maar tijdelijk. Ook voor de wasmachine en vaatwasser zul je gebruik moeten maken van wasmiddelen waar antikalkmiddelen aan toegevoegd zijn tegen de kalk. Veelal zijn de antikalkmiddelen niet goed voor het milieu en tasten ze daarnaast ook nog voegen en chroom aan en zorgt het voor glaserosie.

Ook voor het menselijk lichaam is al dat kalk niet altijd prettig. Ja, we hebben kalk nodig, maar voor de huid is het minder. De huid droogt uit onder invloed van kalk.

Waterontharder

Gelukkig is aan al die problemen wat te doen: Een waterontharder installeren.

Een waterontharder haalt een groot deel van de kalk uit het water, bij sommige systemen zelfs tot (bijna) nul. Hierdoor zet er zich geen kalk af op verwarmingselementen, tegels en kranen. Het heeft daarnaast nog een aantal andere voordelen:

  • doordat er geen kalk meer op het verwarmingselement zit, is er minder energie nodig om het water te verwarmen
  • Ook heb je minder wasmiddelen, zeep en shampoo nodig, aangezien de zeep zich nu niet bindt met kalk in het water
  • Ook voor mensen met huidaandoeningen, zoals psoriasis en eczeem schijnt het heerlijk te zijn, doordat de huid minder uitdroogt door het ontbreken van kalk.
  • Glazen en kopjes blijven langer mooi doordat erosie van het glas niet meer optreed.
  • Je thee en koffie gaan anders smaken. Nou hoeft dat niet echt een voordeel te zijn natuurlijk..

Vooroordelen waterontharders

In het verleden waren er nog wel wat voorordelen over waterontharders. Ook worden er wel aannames gedaan die niet helemaal kloppen. Hieronder zijn er een paar opgenoemd:

Zacht water is corrosiever dan hard water

Lang is aangenomen dat zacht water corrosiever zou zijn dan hard (kalkhoudend) water. Hard water zou, minder zuur zijn, waardoor het minder schadelijk voor koperen leidingen of aluminium elementen zou zijn. Gelukkig is het tegendeel bewezen door oa. TNO.

We hebben kalk in het water nodig voor onze botten

Natuurlijk hebben we kalk nodig voor onze botten, daar bestaat geen twijfel over. We krijgen gelukkig voldoende kalk / calcium binnen via onze voeding. Producten als melk, boter, kaas en andere zuivelproducten leveren ons calcium. Ook volkorenbrood, chocolade en vette vissoorten en zeevruchten dragen bij aan de benodigde calcium.
Het RIVM heeft zelfs gesteld dat maar 3.3% calcium en 1.1% magnesium van onze aanbevolen dagelijkse hoeveelheid uit ons drinkwater komt.

Hoe werkt een waterontharder?

Het merendeel van de waterontharders werkt op basis van ionenuitwisseling.

De waterontharder heeft een tank die gevuld is met speciale harsen (resine). Langs / door deze harsen stroomt het (negatief geladen) water uit de waterleiding, zodra je water gebruikt.
De (positief geladen) calcium bindt zich aan de harsen, zodat de calcium onttrokken wordt aan het water.

Zodra alle harsen verzadigd zijn wordt er gespoeld met pekelwater. Hierdoor wordt de hars ‘schoongespoeld’. Hiervoor worden er zakken of blokken zout gebruikt. Dit wordt wel regeneratie genoemd. Zodra de regeneratie klaar is, begint het hele proces opnieuw.

Het verschil in waterontharders zit vaak in de details. Het ene systeem gebruikt een regeneratiemechanisme waar twee tanks voor gebruikt worden, een ander een.
Een ander verschil is hoe het zout wordt toegevoegd. Sommige systemen gebruiken grote zakken zout, anderen gebruiken handzame blokken.

Daarnaast is er verschil in de manier waarop het systeem regenereert. Voor sommige systemen is hiervoor elektriciteit nodig, wat inhoudt dat er een stopcontact bij de waterontharder geplaatst moet worden, bij andere systemen werkt dit op basis van waterdruk.

Voorbeeld van een waterontharder

Onderstaand filmpje is een voorbeeld van een waterontharder. Dit specifieke model is van AquaCombi  uit Sneek.

De AquaCell waterontharders werken mechanisch, dat wil zeggen: zonder stroom. Het is een volumegestuurde waterontharder die zich aanpast aan het waterverbruik.

Continue zacht water wordt gerealiseerd door het gebruik van twee cilinders, ook tijdens de regeneraties. De doorstroom van de AquaCell is hoog met zijn 3000 liter per uur, ruim voldoende voor een gezinswoning. Disclai